Czcionka: A- A A+

Dublany

W styczniu 1856 roku w Dublanach, 8 km od Lwowa, na terenie około 400- hektarowej posiadłości, staraniem Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego we Lwowie, została otworzona Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego z językiem wykładowym polskim.

160-a rocznica założenia Akademii Rolniczej w Dublanach

W styczniu 1856 roku w Dublanach, 8 km od Lwowa, na terenie około 400- hektarowej posiadłości, staraniem Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego we Lwowie, została otworzona Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego z językiem wykładowym polskim. W latach 1856–1858 miała ona status szkoły średniej, a od 1858 roku – wyższej. W 1901 roku decyzją ministra rolnictwa Austrii została mianowana Akademią Rolniczą. Wówczas zaczęły się czasy największej jej świetności. Zapisywało się do niej wtedy około 1500 studentów rocznie. W latach 1906–1918, kiedy dyrektorami byli Józef Mikułowski-Pomorski i Kazimierz Miczyński nie ustępowała poziomem uczelniom niemieckim i francuskim.

W wyniku zniszczeń wojennych w 1919 roku została włączona do Politechniki Lwowskiej wraz z Wyższą Szkołą Lasową we Lwowie jako Wydział Rolniczo-Lasowy Politechniki Lwowskiej. Szkoła dysponowała rozwiniętą infrastrukturą: gmach główny, internat, budynek stacji chemiczno-rolniczej, profesorskie wille, gorzelnia doświadczalna, jedyny w polskich uczelniach rolniczych zakład zootechniczny, duże pola doświadczalne, ogród botaniczny. Uczyli tu w tym czasie Adolf Joszt, Wacław Ponikowski, Bolesław Świętochowski, Arkadiusz Musierowicz, Czesław Kanafojski, Kazimierz Adam Miczyński, Jan Łopuszański, Władysław Szafer. Z kolei wśród studentów można wymienić: Franciszka Abgarowicza, Stefana Alexandrowicza czy wielkiego przyrodnika i pioniera polskiej fotografii przyrodniczej Włodzimierza Puchalskiego.

Oddział Leśny był kontynuacją Wyższej Szkoły Lasowej, założonej jeszcze w 1874 roku. Lwów był głównym ośrodkiem nauki leśnej na ziemiach polskich (jeszcze Warszawa i Poznań), czego wyrazem było wychodzące tu najpoważniejsze branżowe pismo „Sylwan”. Miasto miało świetne warunki dla prac w zakresie leśnictwa naukowego, „w okolicach Lwowa bowiem w kilka godzin jazdy koleją ma się nieomal każdy typ lasu występujący w Polsce, niżowy i górski, ma się nadto wielkie zakłady przemysłowe leśne”.1

Oddział rolniczy stanowił jedną z pięciu akademickich szkół rolniczych w Polsce (jeszcze Warszawa, Poznań, Wilno i Kraków) i zarazem był jedyną uczelnią położoną na wsi. Na miejscu był folwark, który służył do praktycznego zaznajamiania się z gospodarstwem rolnym. W 1925 roku przed szkołą stanęła groźba likwidacji. Ministerstwo W. R. i O. P. w ramach ogólnego planu reorganizacji szkolnictwa akademickiego powzięło zamiar zwinięcia Wydziału. „Powiada się, że trzech szkół leśnych (we Lwowie, Warszawie i Poznaniu) jest za dużo, że Polskę nie stać na taki luksus”.2 Od tego czasu sprawa przechodziła różne fazy, zostały wstrzymane nominacje profesorów.

Utrata przez Polskę terenów wschodnich w 1939 roku spowodowała przejście szkoły we władanie administracji kolejnych okupantów. Dziś znajduje się tu Lwowski Narodowy Uniwersytet Rolniczy im. Stepana Bandery.

W PAN Archiwum w Warszawie znajdują się spuścizny wykładowców Uczelni: Adolfa Joszta, Czesława Kanafojskiego, Stanisława Kasznicy, Seweryna i Heleny Krzemieniewskich, Wacława Ponikowskiego, Wincentego Stysia, Dezyderego Szymkiewicza, Juliana Tokarskiego. Można w nich znaleźć materiały dotyczące pracy w ośrodku dublańskim. Są to: rękopiśmienne teksty wykładów, nominacje i powołania do pracy w Politechnice Lwowskiej, fotografie, korespondencja z innymi wykładowcami Uczelni. Ponadto w zespole archiwalnym obejmującym materiały Fabryki Maszyn L. Zieleniewski w Krakowie Spółka Akcyjna można znaleźć opis wzorowej gorzelni w Dublanach z 1891 roku, urządzonej przez firmę L. Zieleniewski.

1  "W obronie placówek nauki rolniczej i leśnej we Lwowie. Lwów 1935, s.1
2  Jw., s.2

Opracowanie: Katarzyna Słojkowska

Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie

ul. Nowy Świat 72 

00-330 Warszawa

kwerenda@archiwum.pan.pl

tel./fax +48 22 657 27 88

tel. +48 22 657 28 92

Pracownia Naukowa

czynna od poniedziałku do piątku 

od 9.00 do 15.30

fb