Noc Muzeów 2014 z Archiwum PAN

Tegoroczna Noc Muzeów rozpoczęła się burzą i gwałtowną ulewą. Baliśmy się, że pogoda pomiesza nam szyki i zniechęci gości do wychodzenia z domów. Okazało się jednak, że nasi najwierniejsi fani nie zawiedli. Odwiedziło nas w tym roku 2600 osób.

Program, jak zwykle bardzo bogaty i urozmaicony, zawierał zarówno elementy poważne, jak i pogodne, rozrywkowe. Dla mnie najważniejszym punktem wydarzenia było inauguracyjne zaprezentowanie gościom dostojnej wystawy poświęconej 70. rocznicy powstania warszawskiego, opartej na materiale ikonograficznym i pamiętnikarskim z zasobu Archiwum Polskiej Akademii Nauk. Najbardziej podniosłym momentem tej części programu była wizyta sanitariuszki Batalionu „Ruczaj” Danuty z Bogusiewiczów Arvaniti „Oleńki”, która udostępniła Archiwum PAN swoje powstańcze pamiątki oraz medale, przyznane jej za bohaterstwo w powstaniu warszawskim, m.in. przez dowódcę Armii Krajowej generała Tadeusza Bora-Komorowskiego oraz prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsę i Aleksandra Kwaśniewskiego. „Oleńka” złożyła swój cenny podpis w Księdze pamiątkowej Archiwum PAN.

Dużym zainteresowaniem cieszył się wykład dr Hanny Krajewskiej Serce Kościuszki w Raperswilu, któremu towarzyszyła prezentacja komputerowa i wystawa poświęcona 220. rocznicy wojny Kościuszki, jak nazywał insurekcję 1794 roku Julian Ursyn Niemcewicz, również oparta na zbiorach Archiwum PAN, oraz udostępniony nam przez Filmotekę Polską obraz z 1938 roku w reżyserii Józefa Lejtesa Kościuszko pod Racławicami z udziałem Tadeusza Białoszczyńskiego w roli naczelnika powstania i pięknej Elżbiety Barszczewskiej, która wcieliła się w postać Hanki, ukochanej porucznika Jana Milewskiego, przeznaczonej przez surowego wuja rotmistrzowi Kazimierzowi Brochackiemu. 10. rocznica wstąpienia Polski do Unii Europejskiej uhonorowana została wystawą poświęconą Janinie Zakrzewskiej, prawniczce zajmującej się prawem konstytucyjnym, która opracowała autorski projekt konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, oraz wspaniałym koncertem Pieśni Europy w wykonaniu chóru absolwentów Uniwersytetu Warszawskiego „Amici Canentes” pod dyrekcją Zuzanny Kuźniak. Koncert chóru zgromadził tłumy publiczności, która poprosiła śpiewaków o bis.

W sali 05, przemeblowanej na potrzeby Nocy Muzeów i przypominającej udekorowaną kwiatami i barwnymi balonami kawiarenkę, goście mogli wysłuchać „piosenek bardzo i mało znanych” oraz recytacji o Warszawie, „mieście wolności i miłości”, w wykonaniu artystów ze Studia Piosenki w Falentach, spotkać się z sobowtórami, m.in. Marii Skłodowskiej-Curie, Lecha Wałęsy i Napoleona Bonapartego, z którymi chętnie fotografowali się nasi goście, oraz obejrzeć brawurowy pokaz cha-chy i uczestniczyć w warsztatach tanecznych, które z fantazją prowadzili Magdalena Wieteszka i Paweł Nassalski ze Studia Tańca „Bodymovement”.

W czasie tegorocznej Nocy Muzeów goście mieli niepowtarzalną okazję obejrzeć trzy interesujące ekspozycje. Jedna z nich (kuratorami jej byli Jolanta Janda i Tomasz Lerski) to wystawa autografów wybitnych śpiewaków, aktorów, kompozytorów i dyrygentów, „osłodzona” jak zwykle smacznym tortem z magicznej cukierni „Sowa”, druga to ekspozycja konterfektów i nostalgicznych pejzaży autorstwa młodej malarki Ewy Piekarz, trzecia zaś to pokaz karykatur sławnych ludzi narysowanych przez znaną jakucką malarkę Paulinę Kopestyńską, która — wzorem lat ubiegłych — szkicowała na poczekaniu rewelacyjne portrety zainteresowanych gości. Zabytkową salę Okrągłego Stołu objął w posiadanie prawnuk Leona Barszczewskiego Igor Strojecki, który zaprezentował zainteresowanym nowe, jeszcze nikomu nieznane fakty z życia i pracy swojej genialnej ciotki Elżuni Barszczewskiej, uwielbianej przez widzów Polski przed- i powojennej aktorki teatralnej i filmowej, utalentowanej malarki, rysującej hobbystycznie portrety męża Mariana Wyrzykowskiego i syna Juliusza Wyrzykowskiego oraz — tak jak jej ciotka Maria Dąbrowska — czarowne kwiaty i pejzaże.

W wypełnionej po brzegi sali Lustrzanej swój efektowny i barwny program, włączający konkursy, prezentacje multimedialne i mnóstwo archiwalnych nagrań dźwiękowych, m.in. pieśni z powstania warszawskiego, zaprezentowało Archiwum Polskiego Radia, a w sali 02 pracownicy Instytutu Badań Literackich PAN Łukasz Ossowski i Martyna Sabała pokazali gościom unikatowe i nieudostępniane na co dzień rękopisy klasyków literatury polskiej XVIII i XIX wieku, m.in. autografy nowel i korespondencję Elizy Orzeszkowej, a także rękopiśmienne dokumenty Józefa Ignacego Kraszewskiego i Jana Kasprowicza.

Przez cały ten niezwykły wieczór goście mogli spacerować po reprezentacyjnych, zabytkowych, udostępnionych przez Zakład Działalności Pomocniczej salach domu nauki polskiej, wysłuchać opowieści dr Joanny Arvaniti o jego burzliwych losach i obejrzeć film według scenariusza i w reżycerii Bartosza Borkowskiego poświęcony Archiwum Polskiej Akademii Nauk. Na naszych najmłodszych gości, tradycyjnie obdarowanych lizakami, czekały w specjalnym kąciku dla dzieci ciekawe zajęcia: malowanki, układanki i wycinanki, a wszystkie łasuchy mogły skosztować pysznej czekolady na gorąco i innych słodkich przysmaków, serwowanych przez warszawską cukierniczą pracownię „Nczekolada”.

Joanna Arvaniti

Sala im. Marii Skłodowskiej-Curie

Sala Lustrzana

Sala Orągłego Stołu

SALA im. Hugona Kołłątaja

Stoisko z czekoladą

Antresola

Sala 02

Sala 05

W kuluarach...